Trucie dla życia

Związki chemiczne określane mianem dioksyn są jednym z liczących się źródeł zanieczyszczeń środowiska. Należą one do trójpierścieniowych związków aromatycznych powstających między innymi, jako produkt uboczny przy produkcji niektórych herbicydów. W artykule na podstawie dostępnego piśmiennictwa przedstawiono źródła środowiskowe dioksyn ich przemieszczanie się i przemianę w środowisku w tym także zagrożenia endemiczne dioksynami związane z produkcją

chemiczną. Ze względu na wszechobecność dioksyn w środowisku człowieka, wynikających z działalności przemysłowej i rolniczej (środki ochrony roślin), całkowite wyeliminowanie narażenia ludzi na dioksyny jest praktycznie niemożliwe.

DIOKSYNA – toksyczny związek chemiczny, obcy i szkodliwy dla żywych organizmów, który dostaje się do środowiska naturalnego wskutek działalności produkcyjnej człowieka lub z odpadami np.: z przemysłu metalowego, papierniczego, czy z odpadami szpitalnymi.

Polichlorowane dibenzo-p-dioksyny i polichlorowane dibenzofurany są trójpierścieniowymi związkami aromatycznymi. Dioksyny powstają jako produkt uboczny przy produkcji herbicydów. Do najbardziej znanych dioksyn należy 2,3,7,8-TCDD, która była składnikiem defoliantu o nazwie „Agent Orange” stosowanego przez armię amerykańską w czasie wojny w Wietnamie. Weterani tej wojny występowali ze skargami, że niektóre zaburzenia zdrowotne i wady wrodzone u ich

potomstwa były spowodowane narażeniem na dioksyny podczas służby w Wietnamie. Problem dioksyn stał się ponownie aktualny w 1976 roku, kiedy w wyniku reakcji egzotermicznej przy syntezie 2,4,5-trichlorofenolu w jednej z fabryk w Soveso we Włoszech, nastąpiła emisja do atmosfery dużej ilości dioksyn, ze skażeniem obszaru miasta. U narażonych pracowników fabryki obserwowano występowanie trądzika chlorowego, obwodowej neuropatii, hypercholesterolemii

i porfirii wątrobowej.

ŹRÓDŁA ŚRODOWISKOWE DIOKSYN

  • Opady atmosferyczne (emisja szkodliwych gazów).
  • Ścieki przemysłu tekstylnego i skórzanego.
  • Przemysł metalowy.
  • Spalanie odpadów szpitalnych.
  • Pralnie chemiczne.
  • Ruch uliczny (ścieranie opon i gazy spalinowe).
  • Przemysł papierniczy.
  • Środki impregnacji drewna.
  • Środki ochrony roślin.
  • Produkcja chloru przy użyciu elektrod grafitowych.
  • Produkcja miedzi.

DZIAŁANIE TOKSYCZNE NA ZWIERZĘTA

  • hepatotoksyczne – hepatomegalia w wyniku hiperplazji i hipertrofi i komórek wątrobowych;
  • porfiria – narastanie poziomu porfiryn w wątrobie, nerkach, śledzionie oraz zwiększone ich wydalanie z moczem. Wzmożona synteza kwasu aminolewulinowego (ALA).

Wzrost wydalania koproporfiryn;

  • wpływ na układ odpornościowy – atrofia obwodowych

węzłów chłonnych, śledziony i grasicy. Spadek poziomu

przeciwciał;

  • działanie rakotwórcze – wzrost guzów łagodnych i złośliwych w narządach (w wątrobie, płucach, tarczycy, układzie limfatycznym;
  • działanie hormonalne – zaburzenia cyklu, zahamowanie owulacji.

DZIAŁANIE TOKSYCZNE DIOKSYN NA ORGANIZM

CZŁOWIEKA

  • działanie toksyczne na skórę powoduje powstanie trądzika chlorowego charakteryzującego się zaburzeniem w budowie i czynności gruczołów łojowych skory z hiperplazją i hiperkeratozą naskórka. Na twarzy i małżowinach usznych stwierdza się nieregularnie wyniosłą powierzchnię skóry ze zgrubieniami i stwardnieniami, wywołanymi przez liczne zaskórniki z zaczopowaniem masami rogowymi ujść mieszków włosowych;
  • działanie hormonalne – prowadzi do zmian poziomu hormonów tarczycy z następowym upośledzeniem rozwoju sprawności psychomotorycznej z podwyższonym poziomem hormonu TSH; u osób narażonych zawodowo na ekspozycję dioksynową;
  • działanie rakotwórcze – wśród pracowników zawodowo narażonych na dioksyny (produkcja herbicydów, awarie chemiczne) obserwuje się, spowodowane aberracją chromosomów, zwiększone ryzyko zgonu z powodu nowotworów (chłoniak, mięsak, nowotwory płuc, nowotwory przewodu pokarmowego).

W przypadku kobiet w ciąży bardzo niebezpieczne, zwłaszcza w pierwszych 3 miesiącach ciąży – jest przenikanie przez łożysko czynników teratogennych, prowadzących do obumarcia zarodka lub wykształcenia się wad rozwojowych.

Należą do nich obok niektórych leków, alkoholu, także trucizny środowiskowe w tym metylortęć i dioksyny. Ze względu na wszechobecność dioksyn w środowisku człowieka, wynikających z działalności przemysłowej, i rolniczej (środki ochrony roślin), całkowite wyeliminowanie narażenia ludzi na dioksyny jest praktycznie niemożliwe. Kontrola narażenia na zatrucie dioksynami – ma na celu ocenę ryzyka wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych wynikających z narażenia na te związki i powinna być skoncentrowana na redukcji emisji dioksyn do środowiska i zaniechania procesów technologicznych będących źródłami ich powstawania.

Nic szczególnego

Kategoria: Bracia mniejsi, przyroda (4), Różne ciekawe historie (5)

Dodaj komentarz